Okullar yeniden açılırken, COVID-19'un yayılmasını önlemek için hem sınıf içinde hem de sınıf dışında önlemlerin alınması önemlidir. Bu makalenin amacı, aşağıdaki hususlarda bilgi ve ipucu sağlayarak öğretmenlere destek olmaktır:

• Okulda fiziksel mesafe
• Sağlık ve el hijyeni uygulamaları 
• Sınıf içi temizlik ve dezenfeksiyon ipuçları 
• Bir öğrencinin hastalık belirtisi gösterdiği durumlarda yapılması gerekenler

Salgın sürecinde öğrendiğimiz temel derslerden biri, eğitimin devamlılığının sağlanmasında, öğretmenlerin önemli bir rol üstlendikleridir. Okullar yeniden açılırken, çocukların eğitimlerine güvenli ve sağlıklı bir çevrede devam etmelerinin sağlanmasında öğretmenlere büyük sorumluluk düşecektir. Öğrencilerin kaybetmiş olabilecekleri bilgi ve becerileri telafi etmek de yine öğretmenlerin sorumluluğunda olacaktır.     

Bir öğretmen olarak, gerçekleri bilmek sizi sadece korumakla kalmayacak, aynı zamanda öğrencilerinizi de koruyacaktır. COVID-19'la ilgili korkuyu ve damgalamayı pekiştiren yanlış bilgilerin ve tehlikeli söylentilerin farkında olun. 

Öğrencilerinizin bir kısmı, okula COVID-19 hakkında yanlış bilgiler duydukları hanelerden geliyor olabilir. Onları, gerçekler konusunda bilgilendirmeniz gerekecektir.  

COVID-19'u, hastalığın nasıl yayıldığını, hastalıktan kendimizi ve başkalarını nasıl koruyabileceğimizi anlamak, sınıf prosedürlerinin ve protokollerinin belirlenmesi konusunda atılacak önemli adımlardan biridir.  Öğrencilerin kurallara uyması için, hastalığın ne olduğunu anlamaları gerekir. Onların endişelerini ve fikirlerini dinleyin. Yaşlarına uygun olacak şekilde sorularına cevap verin.  Deneyimleyebilecekleri farklı tepkileri birlikte ele alın ve bunların anormal bir durum karşısında verilen normal tepkiler olduğunu açıklayın.

COVID-19 hakkında, UNICEF, DSÖ ve ülkenizdeki sağlık yetkilileri gibi güvenli kaynaklardan gelen bilgileri kullandığınızdan emin olun. Gelişmelerden haberdar olarak ve halk sağlığı uzmanlarının tavsiyelerini takip ederek, kendimizin ve etrafımızdaki kişilerin sağlığını koruyabiliriz.

Okullarda fiziksel mesafe

Fiziksel mesafe konusunda ise, okul idareniz tarafından belirlenen prosedürlere uygun sınıf içi temel kurallar koymanız önemlidir. Bu kuralların, aynı zamanda ülkenizin Sağlık Bakanlığı ve/veya yerel sağlık kurumları ve yetkilileri tarafından belirlenen protokollere de uygun olması gerekir. Tavsiye edilen önlemler arasında aşağıdakiler bulunmaktadır:

• Okulda bulunan herkesin arasında en az 1 metre mesafe olmasını sağlayın.
• Sıralar arası mesafeyi arttırın (sıraların arasında en az 1 metre olmalıdır), teneffüsleri/araları ve öğle aralarını birbiriyle çakışmayacak şekilde düzenleyin. (Bunu yapmak zorsa, öğrencilerin öğle yemeklerini sıralarında yemesi bir alternatif olabilir.)
• Okul ve okul sonrası aktiviteler için sınıfların bir araya getirilmesine kısıtlama getirin. Örneğin, bir sınıftaki öğrenciler tüm gün boyunca aynı sınıfta kalırken, öğretmenler sınıflar arasında hareket edebilir. Sınıflar, varsa farklı girişler kullanabilir. Binaya/sınıfa giriş ve çıkışlar konusunda, sınıflar sıraya konabilir.  
• Giriş ve çıkış saatlerinin çeşitlendirilmesi için, okul günlerini birbiriyle çakışmayacak şekilde düzenleyin. Tüm öğrenci ve öğretmenleri aynı anda bir araya getirmekten kaçının. 
• Mümkünse, sınıf başına (alanın mevut olduğu hallerde) daha az öğrenci olması için öğretmenlerin sayısını arttırma konusunu değerlendirin. 
• Okul ve kreşin çıkış saatlerinde gelen kişileri kalabalık oluşturmamaları konusunda uyarın. Mümkünse, öğrencilerin okuldan yaşlı aile fertleri tarafından alınmasını önleyin (örneğin büyükbaba). Herhangi bir zamanda çocuklar tarafından büyük kalabalıklar oluşturulmasını önlemek için okuldan alma/okula bırakma saatlerini farklı olacak şekilde (yaş gruplarına göre) düzenleyin.
• Giriş noktalarındaki sıralarda 1 metrelik mesafenin korunması için işaretler, yer işaretlemeleri, bant, bariyer ve diğer araçları kullanın.
• Beden eğitimi ve spor derslerini nasıl yöneteceğinizi tartışın.
• Dersleri açık havada yapın ya da sınıfları mümkün olduğunca sık havalandırın.
• Öğrencileri, okuldan ayrıldıktan sonra büyük gruplar halinde toplanıp sosyalleşmemeleri konusunda teşvik edin.

Yapılması gerekenler

Öğrencilerinizin kurallara bağlı kalmasını teşvik etmek için birlikte   yapılması/yapılmaması gerekenler listesi oluşturmak faydalı olabilir. Öğrencilerin birbirlerini nasıl selamlayacaklarını, masaların nasıl düzenleneceğini ve öğle aralarında alınması gereken sosyal mesafe tedbirlerini (kiminle oturacaklarını, oynayacaklarını ve hafta boyunca  arkadaşlarıyla geçirecekleri zamanı nasıl planlayabileceklerini) içeren bir listeyi beraber geliştirin.

Sağlık ve El Hijyeni

Öğretmenlerin; öğrencilerin kendilerini ve başkalarını COVID-19'dan korumak için almaları gereken önlemleri anlamalarını sağlamada kritik bir rolü vardır. Sınıfta örnek teşkil ederek liderlik etmeniz önemlidir.

El yıkama, mikropların yayılmasıyla mücadele etmenin ve öğrencileri ve personeli sağlıklı tutmanın en kolay, maliyet etkin ve etkili yollarından biridir.

El yıkamanın beş adımını öğretin

1.    Ellerinizi temiz çeşme suyu ile ıslatın.

2.    Islak elleri kaplamaya yetecek kadar sabun uygulayın.

3.   Ellerin arkası, parmak araları ve tırnakların altı da dahil ellerin tüm yüzeylerini en az 20 saniye ovalayarak yıkayın. Bu noktada bunu eğlenceli bir alışkanlık haline getirmeleri için öğrencileri kısa bir şarkı söylemeye teşvik edebilirsiniz.

4.    Çeşme suyu ile iyice durulayın.

5.    Ellerinizi temiz bir bezle ya da tek kullanımlık havlu ile kurulayın.

Okulda lavaboya, çeşme suyuna ya da sabuna erişim kısıtlıysa, en az  yüzde 60 alkol içeren bir el dezenfektanı kullanın.

Biliyor musunuz? Sabun kullandığınız sürece soğuk su ve ılık su virüsleri öldürmede eşit derecede etkilidir!

Öğrencileri, sınıfa girerken ya da sınıftan çıkarken, yüzeylere, eğitim materyallerine dokunduktan sonra ve burunlarını silmek için mendil kullandıktan sonra düzenli olarak ellerini yıkama ve/veya el dezenfektanı uygulama alışkanlığı edinmeleri konusunda teşvik edin.

Öğrenciler her zaman dirseklerine öksürmeli ve/veya hapşırmalıdır. Ancak, kazara ellerinin içine/üstüne öksürür ya da hapşırırlarsa derhal ellerini yıkamaları ya da el dezenfektanı kullanmaları için yönlendirin. Eğer öğrenciler bir mendile hapşırır ya da öksürürse, mendili hemen atmalarını ve ellerini yıkamalarını sağlayın.  Sık ve rutin el yıkama fikrini normalleştirmek büyük bir öneme sahiptir.

Öğrencileri, temiz ellerle bile gözlerine, burunlarına ve ağızlarına dokunmaktan kaçınmaya teşvik edin. Mikroplar bu bölgelerden temiz ellerine geçebilir ve bu yolla sınıfa yayılabilir.

Sık el yıkama alışkanlığını pekiştirin ve gerekli malzemeleri temin edin. Sabun ve suyla el yıkama alanları hazırlayın. Mümkünse her sınıfa, giriş ve çıkışlara, yemekhane ve tuvaletlerin yakınına alkol bazlı el dezenfektanları yerleştirin.

 Yapılması Gerekenler

Öğrencilerinize iyi hijyen uygulamalarını göstermek için uygulayabileceğiniz bazı pratik adımları/etkinlikleri belirleyin. Örnekler şunları içerir:

·       Öğrencilerinizle beraber söylemek için bir el hijyeni şarkısı yazın.

·       Öğrencilerin sınıf için hijyen posterleri çizmelerini sağlayın.

·       Bir el hijyeni ritüeli belirleyin. Gün içerisinde herkesin ellerini yıkaması/el dezenfektanı uygulaması için öğle yemeği öncesi/sonrası gibi belirli bir zaman seçebilirsiniz.

·   Ellerin nasıl yıkanacağını ve dezenfektan kullanılacağını uygulamalı olarak gösterin.

·    Sınıfta bir puan sistemi oluşturun; öğrenciler ellerini yıkadıklarında veya dezenfektan sürdüklerinde puan kazansınlar.

·    Öğrencilere el hijyeni konusunda bir duyuru hazırlatın. Bu posterleri/duyuruları sınıfta veya okulda en çok görülecek yerlere asın.

Okulda maske kullanımı

Okulunuzda kumaş maske takılması tavsiye edilmişse, öğrencilere ne zaman maske takılması gerektiğini öğretin. Kirli maskeleri sınıflara ya da oyun alanlarına atmamaları için kullanılmış maskeleri emniyetli bir şekilde nasıl atacaklarını gösterin ve buna benzer diğer okul kuralları öğretin. 

Maskenin eğitime engel olmaması sağlanmalıdır. Hiçbir çocuk maske kullanımından dolayı ya da imkânı olmadığı veya maske bulamadığı için eğitim hakkından mahrum kalmamalıdır.

Sınıfınızda işitme engelli olan ya da başka engelleri olan öğrencileriniz varsa, bu öğrencilerin maske takılmasına bağlı olarak seslerin az gelmesi, dudak okuyamama, konuşanın mimiklerini görememe ve sosyal mesafe gibi nedenlerle eğitim fırsatından geri kalabileceğini unutmayın. Kumaş maskelere alternatif olarak dudak okunmasına izin verecek şeffaf maskeler ya da yüz siperliği kullanılabilir.

Temizlik ve dezenfeksiyon

Aşağıda sizin için sınıfınızı temiz tutma ve dezenfekte etme konusunda bilgileri derledik.

Sıralar, tezgâhlar, kapı kolları, bilgisayar klavyeleri, ders materyalleri, musluklar, telefonlar ve oyuncaklar gibi sık temas edilen yüzey ve nesneler günlük olarak temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir

Üzerinde görünür kir bulunan yüzey ve nesneleri derhal temizleyin. Yüzey veya nesneler üzerine herhangi bir vücut salgısı ya da kan bulaşmışsa, temas etmemek için eldiven kullanın ve diğer standart önlemleri uygulayın. Sıçrayan sıvıyı silin, yüzeyi temizleyin ve dezenfekte edin.

Temizlik malzemelerini kullanan görevliler için ipuçları

• Ürün etiketlerinde yazanları, ürünlerin emniyetli ve doğru kullanımı için uygulamanız çok önemlidir.
• Etiketlerdeki talimatlara uyun.
• Temizlik ürünleri ve dezenfektanlar genellikle eldiven ya da göz koruyucu gözlük kullanmanızı gerektirir. Örneğin temizlikte çamaşır suyu kullanırken ellerinizi korumak için her zaman eldiven takın.
• Etiketinde, 'karıştırmanız emniyetlidir' ifadesi yoksa, temizlik maddeleri ve dezenfektanları birbiriyle karıştırmayın. Klor, çamaşır suyu ve amonyak gibi bazı maddeleri içeren ürünleri karıştırmak ciddi rahatsızlık veya ölüme yol açabilir.
• Temizleyeceğiniz yüzey için uygunsa ev tipi çamaşır sularını sulandırarak kullanabilirsiniz.
• Çamaşır suyunun dezenfeksiyona uygun olup olmadığını ve %0,5 oranında sodyum hipoklorit konsantrasyonu içerip içermediğini etiketten kontrol edin. Kullanım tarihi geçmemiş olmalıdır. Renkli giysilerde kullanılan ya da çamaşır ağartmak için kullanılan bazı çamaşır suları dezenfeksiyon için uygun olmayabilir.
• Ev tipi çamaşır suları doğru şekilde sulandırılırsa koronavirüse karşı etkilidir.
• Ürünlerin kullanımı ve sonrasında ortamın havalandırılması için üretici firma talimatlarına uyun. Ev tipi çamaşır suyunu amonyak ya da başka herhangi bir temizlik ürünüyle karıştırmayın.
• Temizlik ürünü en az 1 dakika boyunca yüzeyde bırakılmalıdır.

Yapılacaklar

• Okulda/sınıfta yüksek riskli ve çok temas edilen yerlerden kaçınmak için öğrencilerinizle eğlenceli ve yaratıcı fikir ve kurallar bulun. Örneğin merdivenlerden inip çıkarken tırabzanı tutmamak ya da kapı kollarına dokunmamak için sınıf kapısını açık bırakmak gibi.
• Grup olarak kurallar belirleyin, bunları daha sonra sınıfa asabileceğiniz büyük bir kâğıda yazın.
• Diğerlerine, sağlık kurallarına uymalarını hatırlatan, okul koridorlarına asabileceğiniz eğlenceli notlar/posterler hazırlayın.

Bir öğrencinizin hasta olduğunu düşünüyorsanız yapılacaklar

COVID-19 semptomlarının tespit edilmesi

En yaygın semptomlar ateş, öksürük ve halsizliktir. Diğer semptomlar arasında nefes darlığı, göğüs ağrısı ya da sıkışması, kas veya vücut ağrısı, baş ağrısı, tat ve koku hissinin kaybolması, kafa karışıklığı, boğaz ağrısı, burun tıkanıklığı veya burun akması, ishal, bulantı ve kusma, karın ağrısı ve ciltte döküntü vardır.
 

Okul hazırlıkları ve öğrencilerinizde semptom görürseniz yapmanız gerekenler

• Okulda, örneğin girişe yakın bir yeri, çocuklar için bekleme odası yapın. Bu odanın iyi havalandırılması ideal olacaktır. Okulda hemşire varsa, bu bekleme alanında görevlendirilmeleri tavsiye edilir. Öğrenciler kendileri hasta hisseder ve/veya COVID-19 semptomları gösterirse, belirlenen odada beklemelidirler ve ebeveynleri/bakım verenleri gelip onları almalıdır. Sonrasında ise oda temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir.
• Hasta öğrenciye varsa tıbbi maske verin.
• Hasta olanları tespit etmek için her gün tüm personelin, öğrencilerin ve ziyaretçilerin binaya girişte ateşlerini ölçün ve son 24 saat içinde ateşlerinin çıkıp çıkmadığını kontrol edin.
• Kişileri damgalamadan, hasta öğrenci ve personeli, sağlıklı olanlardan ayırmak için bir prosedür oluşturun. Ebeveynleri haberdar etmek için bir süreç planlayın. Mümkün olan tüm durumlarda sağlık kuruluşlarına/ yetkililerine danışın.
• Duruma/bağlama göre, hasta öğrencilerin ve personelin doğrudan bir sağlık kuruluşuna yönlendirilmesi ya da eve gönderilmesi gerekli olabilir.
• Kendilerini hasta hisseden tüm öğrencileri evde kalmaları ve diğer kişilerden uzak durmaları için teşvik edin.
• Ateş kontrolü gerekliyse bir uygulama standardı oluşturun
• Bu prosedürleri ebeveynler ve öğrenciler ile önceden paylaşın.

Son zamanlarda COVID-19'a bağlı olarak geliştiği düşünülen çoklu sistem enflamatuar rahatsızlığı görülen çocuklara dair bildirimler ulaşmaktadır. Öğrencilerinizde döküntü, yüksek tansiyon ya da aniden gelişen mide bağırsak problemleri fark ederseniz, çoklu sistem enflamatuar rahatsızlığı geçiriyor olabilirler. Bu durumda derhal tıbbi destek alınmalıdır.